Tanabata

Tanabata (jap. 七夕) to japońskie święto, obchodzone 7 dnia 7 miesiąca, gdy zbliżają się do siebie dwie gwiazdy północnego nieba - Wega i Altair, rozdzielone przez Amanogawę (Drogę Mleczną). Festiwal ten wywodzi się z chińskiej legendy, wegług której wspomniane gwiazdy to w rzeczywistości para kochanków, zwana po japońsku Orihime (Prządka) i Hikoboshi (Pasterz).





"Orihime (jap. 織姫 Tkająca Księżniczka) była córką Tenkō (jap. 天工 Król Niebios). Tkała ona wspaniałe szaty nad brzegiem Niebiańskiej Rzeki (jap. 天の川 Amanogawa, Droga Mleczna). Wiedząc, że ogromnie podobają się one jej ojcu, poświęcała pracy cały swój czas. Była jednak bardzo nieszczęśliwa, gdyż przez swoją pracę nigdy nie zaznała miłości.
Widząc to, Tenkō bardzo się zmartwił i zorganizował jej spotkanie z Hikoboshi (jap. 彦星 gwiazda Altair), zwanym też Kengyū (jap. 牽牛), który żył i pracował po drugiej stronie rzeki Amanogawa. Gdy się spotkali, od razu zakochali się w sobie i wkrótce zostali małżeństwem. Jednak po ślubie Orihime nie tkała już szat dla swego ojca, a Hikoboshi pozwolił swemu stadu rozpierzchnąć się po całym Niebie.
W przypływie gniewu Tenkō rozdzielił kochanków i nakazał im pozostać po przeciwnych stronach rzeki. Orihime była bardzo przygnębiona z powodu utraty męża i prosiła ojca, aby pozwolił im się jeszcze raz spotkać. Widząc łzy własnej córki, Tenkō zmienił zdanie i zezwolił parze spotykać się każdego siódmego dnia siódmego miesiąca, pod warunkiem, że Orihime przez resztę dni w roku będzie ciężko pracowała nad szatami dla ojca.
Podczas ich pierwszego ponownego spotkania spostrzegli, iż nie mogą przekroczyć rzeki, gdyż nie było tam mostu. Orihime płakała tak mocno, że aż przyleciało stado srok (jap. 鵲, カササギ kasasagi) i ptaki obiecały utworzyć most z własnych skrzydeł. Jeżeli pada deszcz, sroki nie mogą przylecieć i para kochanków musi czekać cały rok na kolejną szansę spotkania."





Początki fascynacji gwiezdnym romansem w Japonii przypadają na czas rozkwitu kultury dworskiej – okres Heian (794-1185). Początkowo obchody święta były organizowane wyłącznie na dworze cesarskim, natomiast wśród szerokich
rzesz społeczeństwa obyczaj ten rozpowszechnił się dopiero w epoce Edo (1603-1868). Z tego właśnie okresu pochodzi większość kultywowanych obecnie zwyczajów, jak np. zapisywanie życzeń na podłużnych paskach papieru (tanzaku). Współcześnie odręcznie wykaligrafowane życzenia zapisywane na ozdobnym papierze zawieszane są na bambusowych witkach. Często stroiki z bambusa są puszczane na okolicznych rzekach lub palone po zakończeniu festiwalu, bądź dnia następnego.





Pierwotnie daty tradycyjnych świąt w Japonii były wyznaczane według kalendarza księżycowego. Zatem święto Tanabata przypadało na 7. dzień 7. miesiąca księżycowego, co często odpowiadało sierpniowi w kalendarzu gregoriańskim (w tym roku jest to 9 sierpnia). Dlatego terminy obchodów święta różnią się w zależności od regionu Japonii – w rejonie Kantō obchodzone jest ono w lipcu – największe uroczystości mają miejsce w mieście Hiratsuka w prefekturze Kanagawa. Najsłynniejszym miejscem w skali kraju jest miasto Sendai w północno-wschodniej Japonii, w którym świętuje się Tanabatę w dniach od 5 do 8 sierpnia, a sam festiwal zaliczany jest do trzech największych świąt rejonu Tōhoku (Tōhoku Sandai Matsuri).





W czasie Tanabaty główne ulice handlowe w miastach ozdobione są kolorowymi girlandami i wstęgami, których długość dochodzi nieraz do kilku metrów. Ozdoby charakterystyczne dla miasta Sendai składają się ponadto z 7 elementów o znaczeniu symbolicznym: wspomniane tanzaku (postępy w nauce i kaligrafii), papierowe kimono (amulet przeciwko chorobom i niebezpieczeństwom; doskonalenie w nauce szycia), papierowy żuraw (orizuru – bezpieczeństwo ogniska domowego, zdrowie i długowieczność), sakiewka (kinchaku- na powodzenie w biznesie), papierowa sieć (toami- zapewniająca obfite połowy i plony), kuzukago, czyli kosz na śmieci -wyobrażenie czystości i porządku oraz fukinagashi – papierowe wstęgi symbolizujące nici Orihime. Natomiast kolista, górna część ozdoby określana jest mianem kusudama.





Wyjdźcie dziś w nocy na zewnątrz. Może przy odrobinie szczęścia wam również uda się zobaczyć Orihime i Hikoboshiego? Są to gwiazdy Wega (gwiazdozbiór Lutni) i Altair (gwiazdozbiór Orła), leżące w obrębie Trójkąta Letniego.