Ukłony

Podstawowym elementem kultury japońskiej jest ukłon (o-jigi). Zastępuje on nasz, europejski uścisk dłoni. Kłania się każdy Japończyk, kłaniają się dzieci i dorośli, kłaniają się kobiety i mężczyźni, kłaniają się pracownicy i pracodawcy. Znaczenie ukłonu w kulturze japońskiej wykracza poza zwykły gest przywitania/pożegnania: przede wszystkim jest on oznaką szacunku dla drugiego człowieka oraz pełną akceptację jako partnera, czy to w interesach, czy w życiu osobistym, czy też ćwicząc na macie. Nieodpowiedzenie ukłonem na czyjś ukłon jest oznaką pogardy i braku szacunku dla tej osoby - w kulturze japońskiej taka postawa jest praktycznie niedopuszczalna i często skutkuje wyłączeniem z kręgów społecznych.


Najczęstszymi pokłonami, jakie możemy zaobserwować w życiu codziennym japończyków, są:
>Eshaku (会釈), czyli ukłon płytki i szybki, w trakcie którego nachylamy się o maksymalnie 15 stopni do przodu. Stosowany jest on podczas zwykłego przywitania, jednak coraz częściej zastępuje go zwykłe skinięcie głowy, zwłaszcza wśród młodzieży
>Keirei (敬礼), czyli ukłon o średnim stopniu nachylenia, zwykle w okolicach 30 stopni. W ten sposób pracownicy kłaniają się przełożonym, a osoby o niższym statusie społecznym osobom o wyższym statusie;
>Saikeirei (最敬礼), czyli najbardziej oficjalny ukłon, którego wykonanie oznacza, że druga osoba zasługuje na szczególny szacunek. Tutaj głębokość nachylenia wynosi od 45 stopni do aż 90 stopni, a czas trwania ukłonu to kilka sekund. W ten sposób kłaniamy się zwłaszcza osobom w podeszłym wieku oraz ważnym osobistościom, jak na przykład członkom rodziny Cesarskiej.



Kobieta, kłaniając się, splata dłonie przed sobą, łącząc je ze sobą mniej więcej na wysokości bioder. Głowa jest opuszczona, ręce zgięte w łokciach, twarz i wzrok wbity w podłogę.
Mężczyzna wykonując ukłon ręce przycisk do boków ciała („na baczność”). Tak samo jak kobieta, głowa opuszczona i wzrok skierowany ku ziemi.



Istnieje jeszcze jeden rodzaj pokłonu - Dogeza (土下座), czyli ukłon w pozycji klęczącej z nisko pochyloną głową, czasami wręcz dotykając nią podłoża. Stosuje się go w wypadku poważnych przeprosin, a także gdy kogoś prosimy o coś, na czym bardzo nam zależy (na przykład teścia o rękę swojej dziewczyny). Podczas dogezy dłonie delikatnie zsuwamy z ud i kładziemy przed sobą. Kciuki powinny się stykać i tworzyć z resztą dłoni trójkąt. W niektórych przypadkach czołem należy dotknąć podłogi.



Doge-fuse czyli bardziej się już nie da.
Zakładając, że Twoje życie wisi na włosku, zrobiłeś coś okropnego, jest ci okropnie wstyd i nie ma już innej możliwości... Zastosuj doge-fuse. Jest to ostateczny ukłon, który można złożyć, by przeprosić, pokazać swoje uniżenie. Najlepiej wybrać bardzo brudną podłogę, by możliwie jak najbardziej zwiększyć efekt. Wykonuje się go kładąc się płasko na ziemi.

Kilka ogólnych zasad przy ukłonie:
>Nie wypada przy ukłonie patrzeć w oczy osobie stojącej przed nami.
>Na pożegnanie kłaniamy się bardziej (tzn., że przy pożegnaniach okazujemy większy szacunek niż przy powitaniu).
>Przeważnie, okazując szacunek osobie starszej lub wyżej postawionej w hierarchii (np. firmy) prostujemy się z ukłonu dopiero, gdy osoba przed nami odwróci się do nas plecami lub zamkną się za nią drzwi.
>Chcąc okazać komuś szacunek kłaniamy się zawsze odrobinę niżej od tej osoby.
>Nie należy jednocześnie kłaniać się i podawać rękę. Należy wybrać jeden z tych gestów.